De vijand

Je stort je vol energie op je werk. Je gaat ervoor, met gedrevenheid, felheid en verbetenheid. Je wil vooruit. Je plant, vergadert, voert uit, controleert, stuurt enz. enz. De lat ligt hoog. Je stelt hoge eisen aan anderen. En je stelt met name hoge eisen aan jezelf. Het moet altijd meer, beter, verder. Immers, je gaat voor de organisatie en die organisatie verwacht van je dat je meedenkt, mee verandert en resultaten behaalt. Je strijdt je persoonlijke strijd met alle mogelijke middelen, strijdbijlen, pijlen, kanonnen, touwen, hete pek en speldenprikken. Op jacht naar erkenning en waardering.

Het werk is zo een arena waarin een strijd wordt gestreden door dappere soldaten.
En zoals in alle arena’s sneuvelen er soldaten, vallen er slachtoffers.
Alleen … waar zit de vijand?

De vijand zit overal! Die zit in de meedogenloze of kortzichtige leiding van de organisatie, in collega’s die het altijd beter weten, in medewerkers die niet vooruit te branden zijn, in onhaalbare doelstellingen, in de zoveelste verandering, in de werkdruk. De vijand zit in een gebrek aan dingen, zoals het gebrek aan samenwerking, het gebrek aan informatie en communicatie. En de vijand schuilt ook in het gebrek aan slaap, het gebrek aan energie, de afwezigheid van balans tussen werk en privé.

Het lijstje vijanden is lang, heel lang, eindeloos lang. Vermoeiend lang.
Is de ene vijand verslagen, doemt er weer een nieuwe op, steeds nieuwe aanvoer van vijandelijke legers. Een gevecht tegen windmolens….
Dat hou je niet vol, dat sloopt je.

Zo bekeken richt je je energie op de verkeerde dingen.
De echte vijand blijft buiten schot en kan naar hartelust om zich heen slaan en schade aanrichten.
Vaak zit de echte vijand niet in de dingen en mensen om je heen. Je echte vijand zit in je hoofd. Je vijand, dat ben jij!
De vijand bestaat dan uit je opvattingen en overtuigingen, uit de meetlat die je zo hoog legt, de oordelen die je velt over jezelf, je perfectionisme, je hang naar erkenning, het heilig moeten, de eisen die je aan de ander en aan de wereld stelt.

Het is een vijand die je zelf creëert en in stand houdt. Een vijand waar je geen strijdbijl, wapens, verzet of agressie voor nodig hebt, maar openheid, leergierigheid, lef en doorzettingsvermogen. Als je hem bestrijdt vallen er geen slachtoffers. Hem verslaan is moeilijk, gaat in kleine stapjes, maar levert enorm veel op.
In de strijd zet je je energie gericht in op acceptatie, loslaten, mildheid, jezelf iets gunnen, op weten wat je kunt en wat je wilt bereiken. Daarmee verandert de oude vijand in een onafscheidelijke bondgenoot. En zijn er uiteindelijk alleen maar winnaars, je omgeving, je organisatie en jijzelf.

Experiences from the past determine our way of thinking.
What happens to others, we tend to interpret from our personal frame of reference. We draw parallels with what we believe or have experienced ourselves. We often assume we know what goes on in other people’s minds, what they mean, what they feel, how they could best be helped.

Parents can be quick to judge what’s going on in their children. Managers can be quick to judge the actions of their colleagues. People from a particular culture can be quick to judge the characteristics of another culture. But assuming that we know what someone else is thinking or feeling can easily get us into trouble.

Rather than assuming we know someone else’s experience, we could shift our perceptions into questions. Instead of saying, ‘I know you’re hurting,’ we could ask, ‘What do you feel?’ This allows us to connect with the other with no risk of misunderstandings. And what is more, it broadens our perspective, adds to our experiences and reawakens our sense of wonder.

Je bent je er lang niet altijd van bewust, maar waarschijnlijk reageer je vaak op dezelfde manier op een conflict. Iedereen heeft namelijk zijn persoonlijke stijl en voorkeuren bij conflicten. Hoe je reageert heeft o.a. te maken met overtuigingen en patronen. Het begint ermee dat de ene persoon meer gericht is op de ander, op het goed houden van de relaties en de andere gefocust is op het eigenbelang of het overbrengen van een inhoudelijk standpunt.
De vijf conflictstijlen zijn:
1 Vermijden: je ontloopt conflicten, vlucht ervoor.
2 Toegeven: je legt je neer bij het standpunt van de ander.
3 Compromis zoeken: je zoekt een schikking waarbij alle partijen wat inleveren.
4 Doordrukken: je domineert en overtuigt de ander, je vecht voor je eigen gelijk, gaat tegen de ander in.
5 Synergie zoeken: ja gaat voor win-win, je gaat conflicten aan met oog voor de ander, onderhandelt en zoekt naar constructieve samenwerking.

Wat is jouw voorkeursstijl?
Er is geen ‘beste stijl’, want dat hangt af van de situatie. Het is fijn als je alle stijlen kunt inzetten. Maar het is altijd fijn als je weet hoe je synergie kan bereiken.

‘Help, er is herrie in de tent, het werk lijdt eronder.’
Een team kan alleen succesvol zijn als er goed wordt samengewerkt. En goed samenwerken kan alleen als de teamleden weten hoe ze met conflicten moeten omgaan, als ze conflictvaardig zijn. Meningsverschillen, irritaties en conflicten, ze horen er nu eenmaal bij, sterker nog, ze zijn ook nodig om samen tot het beste resultaat te komen.
Conflictvaardig zijn betekent o.a. dat je weet hoe je het gesprek met de ander kan (blijven voeren) met respect voor zijn/haar standpunten. Conflictvaardigheid kan je leren (persoonlijk, als team, als leidinggevende om je team te ondersteunen). En het slimste is, om hier niet mee te wachten tot de emoties hoog opgelopen zijn. Want hoe verder een conflict geëscaleerd is, des te moeilijker het wordt om de samenwerking weer prettig en effectief te maken.

Het beeld dat in de header staat kwam ik eens op vakantie tegen (Havana, Cuba). Het fascineerde me. Ik zie twee prachtige, krachtige mensen die geanimeerd en relaxt met elkaar in gesprek zijn. Non-verbaal. Moeiteloos. En toch is vanzelfsprekendheid ver te zoeken. Het moet een krachttoer geweest zijn om die beelden te maken, met zoveel zwevende elementen. Of liever gezegd: door veel weg te laten. Wat voor leertraject zou de kunstenaar doorlopen hebben?
Het beeld laat voor mij het verrassende van communicatie zien. De buitenkant, de lichaamstaal speelt een belangrijke rol, onder andere in het contact maken. Hoe lastig is het om een echt gesprek te voeren als er veel wordt weggelaten, onbenoemd blijft, als je jezelf maar ten dele openstelt? En ook hoe mooi het is als je echt contact maakt, echt naar elkaar luistert. Daarvoor moet je jezelf kwetsbaar durven opstellen, oprecht nieuwsgierig zijn naar de ander. En blijven leren. Dat is ook een kunst.