‘Dit schiet niet op, dit gaat me nooit lukken!’ klaagt Jet. ‘Kom, geef maar hier, dan doe ik het wel even,’ zegt Hans kordaat en pakt meteen de map van Jets bureau. ‘Nou, jij ook altijd; wat schiet ik daar nou mee op?’ zucht Jet. ‘Nou sorry hoor, ik wil alleen maar helpen’ zegt Hans en voegt er aan toe: ‘Ik doe het ook nooit eens goed.’
Als een gesprek niet helemaal lekker loopt, is de kans groot dat je in de dramadriehoek zit. De gesprekspartners zeggen dan niet wat hen dwars zit, maar kiezen (onbewust) een rol waar ze vertrouwd mee zijn. Er zijn drie rollen: het slachtoffer (Jet die klaagt in het voorbeeld), de helper (Hans, die het wel even zal fiksen) en de aanklager (Jet die boos wordt). De rollen wisselen voortdurend. Zo neemt Hans in het voorbeeld ook de slachtofferrol aan als hij zich gekwetst voelt.
Het gesprek levert uiteindelijk alleen maar een rotgevoel op en kost energie. Jet en Hans komen niet meer tot een effectief gesprek. Ze blijven zo rondrennen in de dramadriehoek.
Het gebeurt ons allemaal dat we in de dramadriehoek terecht komen, op het werk en privé.
Maar hoe kom je er weer uit?
Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gedrag is hiervoor de basis. Dat betekent:
1) niet klagen maar vragen. Je kwetsbaar durven opstellen. Jet zou kunnen vragen: ‘Wil je me even helpen?’
2) niet de redder uithangen (alles van de ander overnemen) maar betrokkenheid en zorgzaamheid tonen. Hans zou kunnen vragen: ‘Waarmee kan ik je helpen?’ Hij kan vervolgens duidelijk afspreken wat hij wel en niet voor Jet zal doen.
3) niet aanklagen maar assertief feedback geven zonder de ander te kwetsen. Dit kan door zinnen te gebruiken die beginnen met ik vind, ik voel, ik wil… en grenzen aan te geven. Jet zou kunnen zeggen: ‘Ik vind het fijn als je me helpt, maar ik wil er ook wat van leren. Ik zou het fijn vinden om er samen even naar te kijken.’
Dit levert een realistisch en fijner, constructiever gesprek op waarbij allebei de gesprekspartners in hun waarde gelaten worden en hun verantwoordelijkheid nemen. Ze zijn uit de dramadriehoek gestapt en in de winnaarsdriehoek.
(vrij naar de dramadriehoek van Karpman)